Litaba
- Likaroloana
- Sebopeho sa S.O
- Kemiso ea mekhoa ea ts'ebetso
- Nalane ea Windows
- Lisebelisoa tsa ts'ebetso ho Marang-rang
Ke OS sete ea mananeo a lumellang mosebelisi ho etsa mosebetsi o le mong kapa ho feta ka har'a komporo. Ka tsela ena, sistimi e sebetsang ke mohokahanyi lipakeng tsa mosebelisi le komporo, e leng file ea software ea mantlha e fanang ka khokahano lipakeng tsa mananeo ohle le lisebelisoa tsa Hardware (joalo ka leihlo, keyboard, libui kapa maekrofono).
Likaroloana
Ka tsela ena, mesebetsi eo ts'ebeliso e ngoe le e ngoe ea ts'ebetso e tlang ho e phethahatsa e mengata, empa ea pele ho tsohle e hlahelle, e leng qala lisebelisoa ea k'homphieutha; hamorao fana ka mekhoa ea mantlha ho laola lisebelisoa; laola, hlophisa bocha le ho sebelisana 'moho; mme hodima tsohle boloka bots'epehi ba sistimi. Litšokelo ka bobeli (livaerase) le lisebelisoa tsa thibelo (antiviru) li etselitsoe ts'ireletso ea lits'ebetso tse sebetsang.
Sebopeho sa S.O
Ha e le hantle, sebopeho sa sistimi e sebetsang se entsoe ka 'mekato' e mehlano kapa mekhahlelo, e 'ngoe le e' ngoe ea tsona e na le letoto la mesebetsi e amanang le eona:
- The mokokotlo Ke sesebelisoa se laolang lits'ebetso tsohle, se ikarabellang bakeng sa ho boloka leihlo thepa eohle le ho e rala. Sena se kenyelletsa khetho ea nako ea processor eo e mong le e mong a tla e nka, ka hona ke mohato oa bohlokoa haholo o tlamehang ho ba le bohlale bo bongata.
- Ho kenya mantlha le tlhahiso e fana ka mesebetsi ea khale e amanang le taolo ea memori ea bobeli, e fana ka lisebelisoa tse hlokahalang bakeng sa ho fumana le ho toloka li-block tsa data ho hard disk, empa ntle le ho fana ka lintlha tse ngata.
- The taolo ya memori e tsamaisa memori ea RAM, e abela le ho lokolla lits'ebetso ho tsoa karolong ea mohopolo oa komporo.
- The mokhoa oa ho faela e fana ka mesebetsi e hlokahalang ho boloka tlhaiso-leseling ka har'a lifaele.
- Mokhahlelo oa ho qetela ke toloko ea taelo, moo sebopeho sa mosebedisi se bonahalang. Sena se ntse se ntlafatsoa le ho hlophisoa ho latela matšeliso a basebelisi.
Kemiso ea mekhoa ea ts'ebetso
Ho na le mekhoa e fapaneng ea ho arola le ho arola lits'ebetso tse sebetsang. Mekhoa e tla thathamisoa ka tlase, ebe lihlopha tse fapaneng tse thehiloeng ho tsona:
- Ho latela mokhoa oa taolo ea mosebetsi:
- Montask: O ka matha e le 'ngoe ka nako. E ke ke ea sitisa lits'ebetso tse sebetsang.
- Mesebetsi e mengata: E khona ho phethisa lits'ebetso tse 'maloa ka nako e le ngoe. E khona ho fana ka lisebelisoa ka mokhoa o mong ho lits'ebetso tse li kopang, molemong oa hore mosebelisi a lemohe hore kaofela li sebetsa ka nako e le ngoe.
- Ho latela mokhoa oa tsamaiso ea basebelisi:
- Mosebelisi a le mongE lumella mananeo a mosebelisi a le mong ho sebetsa ka nako e le ngoe.
- Basebelisi ba bangata: Haeba u lumella basebelisi ba bangata ho tsamaisa mananeo a bona ka nako e le ngoe, ba fihlella lisebelisoa tsa likhomphutha ka nako e le ngoe.
- Ho latela mofuta oa taolo ea lisebelisoa:
- E bohareng: Haeba e lumella ho sebelisa lisebelisoa tsa komporo e le 'ngoe.
- E tsamaisitsoe: Haeba u lumella ho sebelisa lisebelisoa tsa likhomphutha tse fetang e le 'ngoe ka nako e le' ngoe.
Nalane ea Windows
Ho fanoa ka lits'ebetso tse fapaneng tsa ts'ebetso 'marakeng, e' ngoe le e 'ngoe ea tsona e na le melemo le likotsi. Har'a tsohle, e tsebahalang haholo ke sistimi Lifensetere, e thehiloe ka 1975 ke Bill Gates mme ea hlahisa mofuta oa pele oa sistimi e sebetsang e ileng ea fetoha ka potlako le ho kenyelletsa mesebetsi. Phetolelo ea pele e ile ea lokolloa ka 1981 ka mesebetsi e fokolang, empa lilemo tse 'ne feela hamorao sistimi e ile ea tsebahala phetolelong ea pele ea Windows, 1.0.
Esale e le hoo melemo e ne e eketseha ka lebelo le hlakileng, le mefuta ea Windows e kang 98, 2000 kapa XP e ne e ratoa haholo: ea morao-rao ke Windows 7, e qalileng ka 2008 ka likhatelo-pele tse hlokomelehang joalo ka ts'ehetso ea li-drive tse thata le ts'ebetso e ntlafalitsoeng ho li-processor tsa multicore. Ho etsahetse se tšoanang ka tsoelo-pele ea lits'ebetso tse ling, tseo har'a tsona sistimi e bulehileng ea Linux e leng teng.
Lisebelisoa tsa ts'ebetso ho Marang-rang
Ehlile, tlhaloso e tloaelehileng ea lits'ebetso tse sebetsang pele ho boteng ba Inthanete, e tlileng ho hlophisa bocha pono eohle e bileng le likhomphutha. Lits'ebetso tse fapaneng tsa ts'ebetso li ka fana ka sistimi e le 'ngoe ea marang-rang, moo ho latela "leru". Ka tsela ena, ts'ebeliso ea likhomphutha e ne e tla fetoha haholo hobane ho ne ho ke ke ha hlokahala ho jarolla kapa ho kenya mofuta ofe kapa ofe oa lenaneo, joalo ka ha ho etsahala ho li-server tse kang Orkut.
Ho ipapisitsoe le boteng ba marang-rang a marang-rang, ho buloa tlhophiso e ncha ea lits'ebetso, ho supa mokhoa oo basebelisi ba fihlelang lits'ebeletso: lits'ebetso tsa marang-rang ke tse nang le bokhoni ba ho sebelisana le lits'ebetso tsa likhomphutha tse ling molemong oa ho fapanyetsana tlhaiso-leseling, ha ajoa sistimi ea ts'ebetso li koahela lits'ebeletso tsa marang-rang, empa hape li kopanya lisebelisoa mochining o le mong o fumanehang ke mosebelisi ka tsela e hlakileng.